Ala Savashevich, Broń i chroń, wystawa w 66P Subiektywnej Instytucji Kultury we Wrocławiu

Obiekty przygotowane na wystawę zainspirowane zostały narzędziami, materiałami i rekwizytami codziennego życia kobiet trenowanych do ciężkiej pracy, pełnienia funkcji usługowych, posłuszeństwa i poszukiwania społecznej akceptacji. Znajdziemy w nich także echa osobistej historii artystki, związane z edukacją w białoruskiej szkole. Na zajęciach, które w języku rosyjskim nazywają się „trud” (труд), dziewczynki przyuczane były do prac domowych, m.in. szycia, robienia rękodzielniczych ozdób, prezentów. Podobnie jak w wielu innych szkołach społeczeństw autorytarnych i patriarchalnych, uczennice dostawały podwójną lekcję: podziału pracy ze względu na płeć i płci jako roli do odegrania. Dekoracyjny, kwiatowy kostium zakładany do kobiecego performansu maskować miał realny trud i umilać życie innym.

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Wspomnienie szkolnych zadań artystka przepracowała w obiekcie Szyjcie same. Z setek metalowych ogniw własnoręcznie „uplotła” ciężką formę przypominającą fartuszek przekształcony w zbroję. Takiej samej metody użyła do zrobienia kolczugowych szarf (Miss Worker, Miss Best Worker, Miss Home Worker), które – nawiązując do wyróżniania przodownic pracy w krajach radzieckich i dekorowania kobiet na konkursach piękności – dotykają głęboko zakorzenionego wzorca seksizmu. Wykonane kosztem wytężonej, długotrwałej pracy, obiekty wydobywają konkretny, cieleśnie odczuwalny ciężar odgrywania roli kobiety. Z drugiej strony mogą się przekształcić – jak sugeruje ich forma – z narzędzi opresji w środki ochronne lub broń.

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P

Podobną dynamikę skojarzeń uruchamia seria obiektów przypominających kształtem tarcze, które artystka wykonała dekoracyjną techniką intarsji słomianej. W „tarczach” połączyła militarne, maskujące wzory z wizerunkiem kwiatów. Ten „kobiecy” symbol wielu rewolucji uzyskał aktualne znaczenie w czasie powstania na Białorusi w 2020 r., kiedy na ulicę masowo wyszły kobiety z kwiatami, tworząc łańcuchy solidarności i wzywając służby do zaprzestania przemocy. Choć rewolucja została stłumiona, pokojowy protest kobiet pokazał istnienie wielkiej, lekceważonej dotąd, zbiorowej siły.

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

Widok wystawy, Ala Savashevich, „Broń i chroń”, 66P Subiektywna Instytucja Kultury we Wrocławiu, fot. Małgorzata Kujda

W międzypokoleniowej pamięci wyporności kobiet w konfrontowaniu się z ciężarem patriarchatu, wyzysku i przemocy Ala Savashevich wydobywa potężną moc i wolę życia. Przepracowując traumatyczną historię, przekształca ją w herstorię kobiecej solidarności, samoobrony i walki.