Tropiciele/Pathfinders

Google doradza, że aby odnaleźć stan Kentucky na mapie Stanów Zjednoczonych, należy uruchomić wyobraźnię i w obrysach granic poszczególnych stanów odszukać sylwetkę kucharza.

Na zachód od Wielkich Jezior znajduje się czapka kucharza – Minnesota. Jego butem jest stan Luizjana na południu. Ciało stanowią stany: Missouri i Arkansas, głowa to Iowa. Kucharz jest zwrócony na wschód, trzyma patelnię (Tennessee), na której smaży się kawałek kurczaka. I to jest właśnie stan Kentucky.

Pierwsze skojarzenie jest jednak banalne.

Mieszkańcy stanu są dumni z tradycji hodowli koni, obecnie głównie wyścigowych. Woda z wysoką zawartością wapnia płynąca w okolicznych rzekach powodowała, że kościec hodowanych tu zwierząt był mocniejszy niż w innych rejonach kraju. Rzeźba przedstawiająca konie znajduje się przy wyjściu z lotniskowego terminala. Z lotniska Blue Grass w Lexington do miasta wiedzie Man o’ War Boulevard, południowa obwodnica nazwana imieniem słynnego konia-championa. To na pobliskiej farmie swoich dni dożył rekordzista Secretariat.

Lotnisko Blue Grass oferuje połączenia regionalne samolotami średniodystansowymi; duże maszyny, które tu lądują, to samoloty z krajów arabskich wywożące kupione na aukcjach konie. Wokół miasta kilometrami ciągną się drewniane czarne lub białe płoty* grodzące farmy i hodowle koni.

Drugim powodem do dumy jest bourbon. Stan Kentucky jest stolicą tego alkoholu. To w okolicach Lexington produkowane są trunki takie, jak: Four Roses, Woodford, Bulleit, Wild Turkey.

A, i jeszcze urodził się tu George Clooney.

Destylarnia Buffalo Trace: budynek, w którym leżakuje Burbon, Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

Destylarnia Buffalo Trace: ubytek burbona w trakcie leżakowania w beczkach, Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

Destylarnia Buffalo Trace: hala, w której produkowane są beczki, Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

W lutym tego roku mieliśmy okazję odwiedzić Lexington. W skład naszej grupy weszli: dr hab. Bartłomiej Struzik, prof. ASP, prorektor ds. współpracy; prof. Tomasz Daniec, dziekan Wydziału Grafiki; dr Aleksandra Toborowicz, prodziekan Wydziału Grafiki; dr Marlena Biczak i dr Tomasz Winiarski.

W Lexington, którego populacja liczy ok. 320 tysięcy mieszkańców, znajdują się dwie uczelnie: University of Kentucky i Transylvania University.

University of Kentucky zajmuje sporą powierzchnię miasta. Jest to amerykański uniwersytet stanowy z olbrzymim kampusem, ze starymi zabudowaniami administracyjnymi i nowoczesnymi obiektami, budynkami użyteczności publicznej (biblioteka, stołówka studencka), domami bractw studenckich nazwanymi literami z greckiego alfabetu i halą sportową Rupp Arena (dumą uczelni jest drużyna koszykówki Wildcats). Sztuki naucza się w College of Fine Arts. Społeczność studencka liczy ok. 30 tysięcy osób. Jest dość… amerykańsko.

Drugim uniwersytetem jest Transylvania University, prywatny college, jedna z najstarszych uczelni w USA. Jest to niewielka uczelnia zapewniająca edukację ok. tysiącowi studentów.

Transylvania University

Budynek Old Morrison, Transylvania University

Nazwa uczelni budzi skojarzenia z… no właśnie. Nie jest to bezpodstawne: w głównym budynku (Old Morrison) pod monumentalnymi schodami, znajduje się krypta z dwoma sarkofagami. Jeden z nich kryje szczątki Constantina Samuela Rafinesque’a, dziewiętnastowiecznego ekscentrycznego badacza – zoologa i naturalisty – który, uprzedzając wielkie odkrycie Darwina, pisał o procesie ewolucji gatunków oraz zakładał, że praprzodkowie amerykańskich Indian przybyli z Azji przez Cieśninę Beringa. Znana jest klątwa rzucona przez Rafinesque’a, sprowadzająca na uniwersytet co siedem lat nieszczęście. W długiej historii uczelni były to m.in żółta febra, pożar budynku, epidemie cholery i grypy na kampusie. Wedle moich obliczeń kolejna edycja będzie miała miejsce w 2030 roku.

Pośród braci studenckiej popularny jest challenge polegający na spędzeniu w krypcie halloweenowej nocy i obcowaniu z duchem badacza.

Skąd znaleźliśmy się w tak niezbyt popularnym turystycznie miejscu? W 2019 roku, podczas międzynarodowych warsztatów graficznych w Bazylei w Szwajcarii, poznałem Jonathana McFaddena. Okazało się, że pracujemy w podobnych pracowniach grafiki warsztatowej w naszych uczelniach. Dzięki swojemu zaangażowaniu Jonathan w kolejnym roku przyjechał do Polski, aby podpisać memorandum o współpracy pomiędzy uczelniami. W 2022 roku University of Kentucky zaprosiło mnie do zaprezentowania indywidualnej wystawy w Bolivar Gallery i po raz pierwszy odwiedziłem Lexington.

Warsztaty graficzne ze studentami z University of Kentucky, prowadzone przez Marlenę Biczak i Tomasza Winiarskiego, Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

Warsztaty graficzne ze studentami z University of Kentucky, prowadzone przez Marlenę Biczak i Tomasza Winiarskiego, Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

Warsztaty graficzne ze studentami z University of Kentucky, prowadzone przez Marlenę Biczak i Tomasza Winiarskiego, Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

W ubiegłym roku zrodziła się idea zaprezentowania w galerii University of Kentucky prac artystów związanych z krakowską ASP. Chęć dołączenia do współpracy zadeklarował Anthony Mead z Transylvania University, więc prace zostały równolegle wyeksponowane w dwóch galeriach uniwersyteckich: Morlan Gallery (Transylvania University) i Bolivar Gallery (University of Kentucky).

Widok wystawy, „Tropiciele / Pathfinders”, Bolivar Gallery, University of Kentucky Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

Widok wystawy, „Tropiciele / Pathfinders”, Bolivar Gallery, University of Kentucky Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

Widok wystawy, „Tropiciele / Pathfinders”, Bolivar Gallery, University of Kentucky Fot. Marlena Biczak, Aleksandra Toborowicz, Tomasz Winiarski

Tytuł wystawy: Tropiciele/Pathfinders odnosi się do poszukiwań i braku jednej, wyznaczonej ścieżki eksploracji artystycznej. Ze względów logistycznych (transport, ekspozycja) poprosiłem autorów o przekazanie prac na papierze. Wystawa to prezentacja różnych praktyk artystycznych, ukazujących współczesne sposoby ujmowania problemów artystycznych na papierowym podłożu. Pozornie nic nie łączy obszarów wypowiedzi artystycznej poszczególnych autorów, prezentacja jest jednak świadectwem ich poszukiwania swojego miejsca w obecnej rzeczywistości. Jonathan zdecydował, że tytuł będzie funkcjonował w wersji dwujęzycznej, co spowodowało, że na wernisażu pojawiła się miejscowa Polonia.

W wystawie udział wzięli: Aleksandra Toborowicz, Bartłomiej Bałut, Tomasz Daniec, Patrycja Maksylewicz, Monika Wanyura-Kurosad, Edyta Stajniak, Małgorzata Zbroińska-Piątek, Jan Podgórski, Rafał Pytel, Maja Starakiewicz, Szymon Nowak, Mateusz Otręba, Dariusz Vasina, Marta Bożyk, Krzysztof Tomalski, Marlena Biczak, Karol Szafran, Tomasz Winiarski, Kacper Bożek, Henryk Ozóg, Marcin Surzycki, Stefan Kaczmarek, Marta Kawiorska, Krzysztof Świętek i Piotr Panasiewicz. Każdy z autorów mógł zaprezentować po dwie prace na papierze w formacie nie większym niż B1. Są pośród nich rysunki, grafiki, prace malarskie i dzieła stworzone za pomocą mediów cyfrowych.

Dodatkowo, z inicjatywy Anthony’ego Meada z Transylvania University powstała wspólna teka graficzna osiemnastu artystów z trzech uczelni. Każdy z nich zobowiązał się do stworzenia pracy w z góry określonym formacie i wydrukowania jej w nakładzie odpowiadającym liczbie uczestników. Wszyscy autorzy otrzymają więc kompletny zestaw grafik. Na wystawie w przestrzeni Bolivar Gallery zaprezentowano także i te prace.

Nasza współpraca spowodowała, że University of Kentucky w Lexington został wpisany na listę uczelni, które będziemy mogli odwiedzić w ramach programu Erasmus.

W listopadzie 2023 roku grupa wykładowców z University of Kentucky odwiedziła naszą uczelnię; spotkaliśmy się w ramach konferencji pt. Hybrids: Research Methodologies for Sustainability, Advancement and Conservation in Polish and American Graphic Arts. Oprócz udziału w konferencji, goście odwiedzili kilka pracowni Wydziału Grafiki, gdzie spotkali się z wykładowcami i studentami.

W 2025 roku planujemy przeprowadzenie tzw. summer school dla studentów University of Kentucky. Będzie polegało to na przeprowadzeniu dwu- bądź trzytygodniowych zajęć w przestrzeniach pracowni Wydziału Grafiki przez amerykańskich wykładowców dla grupy amerykańskich studentów. Pozwoli to na nawiązanie relacji i integrację studentów polskich i zagranicznych.

Centrum Lexington

Lexington

Sklep ze starociami w Lexington

Budynek w Lexington

Budynek w Lexington

*biały płot świadczy o zamożności właściciela farmy – malowanie kilometrów drewnianych belek wymaga sporego nakładu finansowego.