Mikołaj Szpaczyński, 24 metry, wystawa w Galerii Widna

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Mikołaj Szpaczyński nazywa siebie „asystentem przyrody” i współtworzy z przyrodą. Co to oznacza w praktyce? Ostatnie kilka lat artysta spędził na mozolnym, cierpliwym procesie odkopywania całkowicie zamulonej jaskini krasowej w jego rodzinnym Jaworznie na Wyżynie Śląskiej. Mikołaj Szpaczyński odkrył jaskinię krasową uformowaną w warstwie wapieni muszlowych morza triasowego. Ten fakt zapisze się w historii speleologii. Ale nie do końca to jest istotą wystawy. Jest nią bardzo specyficzna filozofia rzeźby: awangardowa i powiązana z land-artem. Przed naszymi oczami postawione zostaje doświadczenie i warto się w nie wczuć w Galerii Widna. Artysta kładzie akcent na medytacyjną czynność odkopywania jaskini. To są tysiące godzin, w ciągu czterech lat. Jaskinia została odkopana za pomocą niewielkiego rzeźbiarskiego dłuta, a każdy kilogram gliny namuliskowej został wyciągnięty przez artystę własnoręcznie. To swego rodzaju odsłonięcie i od-rzeźbienie, bo Mikołaj od-rzeźbił to, co wyrzeźbiła meandrująca w wapieniu woda. Filozofia sztuki Mikołaja to swoiste ustępowanie pola naturze. Artysta otwiera widzów na świat doznań geologii, czasu i ciała, odczuwanych jako rodzaj jedności. Bo jaskinię poznaje się całym ciałem, w różnych warunkach. Rzeźba Szpaczyńskiego to wysiłek fizyczny i głęboki związek z ziemią. To doświadczenie performatywne artysty, który współpracuje z przyrodą. Szpaczyński porusza się po nie do końca rozpoznanym w polskiej sztuce terytorium land-artu w sposób nieustępujący amerykańskim czy brytyjskim klasykom. Wśród artystek i artystów, którzy w ostatnim czasie odwołują się do land-artu wyróżnia się autentyzmem postawy. Bo oczywiście planetarny kryzys ekologiczny wyzwolił w sztuce polskiej wysyp realizacji eko-artowych i nazywanych land-artem, z których wiele jest powierzchownych. Podejście Szpaczyńskiego zdecydowanie się od nich odróżnia. Jego praktyka twórcza jest swoistą ucieczką z pola sztuki, jest wskazaniem na naturę i oddaniem jej głosu. Udaje mu się w pewnym sensie przewędrować w czas geologiczny i uczy nas widzieć z tej perspektywy.

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman

Widok wystawy, Mikołaj Szpaczyński, „24 metry”, Galeria Widna, fot. Mateusz Hajman