Tak Zeus chciał
Wojciech Szybist
Michał Sroka, MERZ PROUN IN-BETWEEN, wystawa w Fundacji Galerii Piana
Miejsce: Fundacja Galerii Piana
Czas: 25.01 – 22.02.2023
↑ Widok wystawy, Michał Sroka, MERZ PROUN IN – BETWEEN, Fundacja Galerii Piana, fot. Filip Rybkowski
Minimalizm realizował projekt rekonstytucji sztuki jako przedmiotu, dzieląc jednocześnie warunki postrzeżeniowe z rzeźbą figuratywną. Zarówno przedmioty, jak i postacie znajdujące się w przestrzeni rzeczywistej, wpisane są w relacje figury i tła. Relacja ta nie jest odmalowana, tak jak w malarstwie przedstawiającym, ale rzeczywista, obejmująca wyróżniony temat w obrębie neutralnego pola.
Pojęcie pozycjonowania odnosi się do obiektów anektowanych w obręb dzieła sztuki, oraz przestrzeni, w której i wobec której sytuujemy obiekty sztuki. Jest też sposobem ożywiania przestrzeni, wprzęgania jej w obręb dzieła sztuki. Każda pozycja uaktywnia w jakiś sposób przestrzeń należącą do obiektu. Jak dalece przez obecność obiektów cała przestrzeń może nabrać nowych cech. Na ile przestrzeń może zostać “ucieleśniona“, a na ile może pozostać nieokreśloną abstrakcją wyobrażającą tylko swoją własną rozciągłość. Sens działań w przestrzeni sprowadza się do jej przedefiniowania w jakość, która wyraża jednostkową, niepowtarzalną specyfikę miejsca. W takim ujęciu przestrzeń wyraża stan miejsca. Określonego przede wszystkim przez obecność obiektów artystycznych, ale w równym stopniu przez osobę, która to miejsce odwiedza. Każda z tych obecności – wypełniając przestrzeń – nasyca ją konkretem własnej tożsamości.
Prezentowana w Galerii Piana wystawa jest instalacją o silnym charakterze architektonicznym, testującą rozmaite strategie pracy z przestrzenią. Nie bez przyczyny przywołane zostają postaci Kurta Schwittersa oraz El’a Lissitzky’ego. Ich realizacje stanowią przykłady najbardziej radykalnych ingerencji w przestrzeń wystawy.
Schiwtters w swoim mieszkaniu na początku lat 20. w Hannoverze tworzy Merzbau. Jest to narastająca w czasie wieloletnia instalacja dekonstruująca przestrzeń, w której sam autor rezyduje. Podobne działania powtarza w późniejszych latach w Norwegii i Anglii. Realizują one ideę totalnego dzieła sztuki, łączącego w sobie ekspresję różnych dyscyplin, takich jak architektura, rzeźba, malarstwo i rysunek.
Widok wystawy, Michał Sroka, MERZ PROUN IN - BETWEEN, Fundacja Galerii Piana, fot. Filip Rybkowski
Widok wystawy, Michał Sroka, MERZ PROUN IN - BETWEEN, Fundacja Galerii Piana, fot. Filip Rybkowski
Widok wystawy, Michał Sroka, MERZ PROUN IN - BETWEEN, Fundacja Galerii Piana, fot. Filip Rybkowski
Widok wystawy, Michał Sroka, MERZ PROUN IN - BETWEEN, Fundacja Galerii Piana, fot. Filip Rybkowski
El Lissitzky stworzył duży zbiór obrazów, grafik i rysunków, które określił słowem Proun, określeniem „projektu afirmacji nowego”. Łączą one suprematystyczny leksykon geometrycznych, monochromatycznych form z narzędziami rekonstrukcji architektonicznej. Prace Lissitzky’ego odzwierciedlały jego wykształcenie architektoniczne, jak również wpływy konstruktywizmu, Kazimierza Malewicza i szkoły witebskiej. Radykalna re-koncepcja przestrzeni i materiału, konstruowanie złożonej przestrzeni wymiarowej, która unosi się pomiędzy tym, co spójne, a tym, co niemożliwe, jest metaforą i wizualizacją fundamentalnych przemian w społeczeństwie, które według niego miały być wynikiem rewolucji.
