Nr 10 lato 2023 recenzja dyplomu Monika Rościszewska

Recenzja pracy dyplomowej Martyny Dudy pt. Zabawa w Lalki

Autorka: Martyna Duda
Tytuł: Zabawa w Lalki
Praca dyplomowa na Wydziale Rzeźby
Promotor: dr hab. Ewa Janus, prof. ASP
Promotor pomocniczy: dr Agnieszka Jankowska-Marzec
Recenzent: dr Monika Rościszewska

Martyna Duda, „Zabawa w lalki”, 2022, technika własna, 160 × 100 cm

Początkowy opis pisemnej pracy Martyny Dudy pt. Zabawa w Lalki podkreśla historyczne znaczenie lalki, jej użyteczność, jak również zmiany, jakim podlega Lalka z biegiem czasu.

Rozszerzony opis powstania Lalki przybliża jej znaczenie historyczne, jak również społeczne, jej wpływ na naszą kulturę.

Ekonomiczne zapotrzebowanie na Lalki kieruje ich wyglądem jak i funkcjonalnością, Lalki starają się coraz bardziej identyfikować z człowiekiem poprzez swoje przeznaczenie.

Na przykład hiperrealistyczne Lalki REBORN autorstwa Barbary Smolińskiej służą pomocą psychologiczną w terapii kobietom po stracie ciąży lub w przypadku jej braku.

Manekiny pozwalające ćwiczyć reanimację i ratowanie życia.

Martyna w swojej pracy pisemnej podkreśla, jak ważna jest dla niej więź z lalką: bliskość, dotyk, poczucie zrozumienia.

Lalka w dzieciństwie była dla Martyny częścią jej samej; identyfikacja zrozumienia i poczucie spójności dawały jej wsparcie, którego w dorosłym świecie oczekiwań, nie otrzymywała, nie chciała się podporządkować, czuła się niezrozumiana i za wszelką cenę chciała być niezależna.

Pomysł stworzenia lalki przez Martynę stał się celem, ale również obawą.

„Strach, że moje zamiłowanie, a w rezultacie ja sama zostanę źle zrozumiana, paraliżował mnie.

Im więcej dowiadywałam się, co inni sądzą o lalkach, tym gorzej ze mną było.

A jeśli ktoś jednak zrozumie, co chcę powiedzieć, to może będzie nawet gorzej?

Lalki są ponoć jak lustra. Teraz wszyscy będą mnie widzieć, a nie po to ukrywam się tyle lat.

Bycie anonimową, bez twarzy czy imienia, jest po prostu wygodniejsze. Mniej ludzi to mniej problemów.

Być dla nich niczym”.

W swoich rozważaniach artystka opisuje trud, z jakim zmagała się podczas pracy twórczej: Martyna prowadziła walkę z materią – jej uczulenia, schodząca skóra, ból fizyczny nie odebrały jej determinacji, choć chwilami, jak podkreśla, miała dosyć.

Jej precyzyjny plan działania w realizacji raz po raz nie dochodził do skutku; próby, jakie podejmowała przy składaniu kolejnych elementów w swojej Lalce, nie zawsze się udawały, co dodatkowo ją osłabiało.

W końcowym opisie Martyna zaczyna akceptować materię i tak jakby siebie, godzi się z zaistniałą sytuacją w konfrontacji z materią w procesie budowania Lalki.

Pisemna praca Martyny Dudy zawiera wyczerpujący opis znaczenia Lalki w aspekcie: historycznym, społecznym, artystycznym, jak równie z religijnym.

Jej wypowiedź artystyczna w materialnym dziele również ukazuje przeanalizowanie tematu Lalki, która znacząco wpłynęła na jej życie .

W mojej ocenie identyfikacja autorki z Lalką, jaka następuje w procesie twórczym, ukazała i pozwoliła artystce na wewnętrzny wgląd; w procesie budowania własnej tożsamości, Lalka staje się odbiciem jej samej.

Martyna w swojej pracy artystycznej otwiera przestrzeń nie tylko wizualną w rozumieniu odtworzenia Lalki jako siebie, ale również konfrontuje się z sobą samą.

To Lalka, a w zasadzie sama autorka za pomocą Lalki, ukazuje swoje odczucia wobec otaczającego świata, ujawnia to, co skrywała, co było obawą jej samej w konfrontacji z otoczeniem.

Jej dziecięca tożsamość konfrontuje się już z dorosłą kobietą; dialog, jaki powstaje, jest dojrzałym elementem w procesie budowania tożsamości.

Pracę pt. Zabawa w Lalki Martyny Dudy oceniam pozytywnie i proszę o przyznanie jej stopnia naukowego magistra.