Martyna Borowiecka. Nadczułe, wystawa w Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu

Widok wystawy Martyny Borowieckiej „Nadczułe”, Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Prezentowany w Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu cykl obrazów Martyny Borowieckiej z lat 2022–2024 poświęcony jest bohaterkom uosabiającym różne kobiece archetypy zakorzenione w wielowiekowym dziedzictwie kulturowym. Są wśród nich zarówno postaci o rodowodzie biblijnym, mitologicznym czy historycznym, jak i te będące wytworem narracji literackich, baśniowych, filmowych czy popkulturowych. Obok Ewy, Pandory i Matki Boskiej spotykamy tu m.in. Balladynę, Śpiącą Królewnę czy Buffy. Każda kobieta urodzona (podobnie jak artystka) na przełomie lat 80. i 90. zapewne z większością z tych archetypów się kiedyś zetknęła i dobrze je poznała. Projekt Borowieckiej, choć w swym wydźwięku duchologiczny, nie jest jednak tylko, przesiąkniętym sentymentem, osobistym „powrotem do źródeł” – wspomnień, wartości czy doświadczeń, na których artystka nadbudowała swą tożsamość. Jej prace, łączące – niczym wielowątkowa tkanina – nitki wysnute z (nad)czułych historii, zachęcają także do reinterpretacji opowieści powszechnie znanych, a pisanych (i odczytywanych) zwykle z męskiej perspektywy. Jak pokazują obrazy artystki, historie te można napisać na nowo i zredagować tak, by wybrzmiewał w nich głos głównych bohaterek, a pryzmat kobiecej wrażliwości ukazał ich nowy, niedostrzeżony wcześniej wymiar.

Widok wystawy Martyny Borowieckiej "Nadczułe", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Widok wystawy Martyny Borowieckiej "Nadczułe", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Widok wystawy Martyny Borowieckiej "Nadczułe", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Widok wystawy Martyny Borowieckiej "Nadczułe", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Widok wystawy Martyny Borowieckiej "Nadczułe", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Widok wystawy Martyny Borowieckiej "Nadczułe", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Widok wystawy Martyny Borowieckiej "Nadczułe", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Widok wystawy Martyny Borowieckiej "Nadczułe", Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski

Postaci z obrazów Borowieckiej lokują się w różnych miejscach na skali, której miarą jest tzw. ideał kobiecości. Każda z nich, bez wyjątku (nawet Matka Boska), umyka w jakiś sposób sztancowemu postrzeganiu płci. W świecie wykreowanym przez artystkę ciasno zdefiniowany wzorzec, zgodnie z którym powinnyśmy być ładne, miłe, powściągliwe, nieskomplikowane, niewymagające, niezbyt ambitne, niezbyt pewne siebie, niezbyt niezależne etc., przestaje być nadrzędną wartością. Kobiety nie muszą spełniać tu społecznych oczekiwań wobec ich cielesności (Calineczka), nie wstydzą się swej urody i bezpruderyjności (Balladyna), pozwalają sobie na wycofanie (Strażniczka) czy bezradność (Judyta), są dumne i pewne siebie (Buffy), odstają od idealnego obrazu matki (Primavera), nie poskramiają swoich pragnień i apetytów (Pandora), są waleczne (Gerda), porzucają swą kruchość i delikatność (Czerwony Kapturek)… Nie dają się sformatować. Odstają od wyobrażeń, jakie mieliśmy wobec nich do tej pory. Zdarza się, że niepokoją i budzą dyskomfort. Jednak, czy celem kobiety musi być dbanie o czyjekolwiek dobre samopoczucie?

Wystawa jest realizowana w ramach projektu Sztuka Świata – edycja V. Feminativa. Sztuka Kobiet.

Widok wystawy Martyny Borowieckiej „Nadczułe”, Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, fot. Wojtek Szabelski