Cepelia i queerowa herstoria
Ewa Toniak
Teatro Italia
fot. Barbara Maroń
Budynek dawnego kina Teatro Italia jest uznawany za jeden z klejnotów architektonicznych Wenecji, miasta, w którym nie brak wspaniałych budowli, często znacznie starszych i bardziej reprezentacyjnych.
Został wybudowany w czasach, kiedy włoski przemysł filmowy stawiał pierwsze kroki, a jego pierwotnym przeznaczeniem miała być promocja kina niemego. Historia powstania tego niezwykłego gmachu związana jest z marzeniami dwóch osób: weneckiego wydawcy-wizjonera, Giuseppe Scarabellina oraz projektanta Domenica Mocellina.
Architektem był Giovanni Sardi, znany z projektu hotelu Excelsior na Lido. Do realizacji wystroju wnętrza zatrudniono wybitnych artystów, przyjaciół pomysłodawcy: Guido Marussiga, Alessandro Pomiego (twórca fresków, między innymi „Alegorii Chwały Włoch”, w centralnej części sufitu), Umberta Martina i Umberta Bellotto, wykonawcę kunsztownie kutych, żelaznych elementów wystroju.
Teatro Italia wzniesiono w stylu neogotyckim (kamienne obramowania otworów okiennych) i Art-Nouveau. Jest tutaj jednym z pierwszych przykładów zastosowania żelaza i zbrojonego betonu. Obecnie jest też jednym z nielicznych we Włoszech budynków kinowych, w którym zachowała się oryginalna struktura i niezmieniony wystrój.
Uroczyste otwarcie kinoteatru miało miejsce 2 marca 1916 roku.
Kilka dekad później Teatro Italia zmienił funkcję – został przekształcony z kina na salę wykładową uniwersytetu Ca’ Foscari, a następnie, w 1990 roku – zamknięty. Przez kolejne lata popadał w ruinę i gdyby nie został zakupiony i odrestaurowany przez Piero Coina, prawdopodobnie podzieliłby los innych znamienitych, lecz doszczętnie zniszczonych budowli.
Dokładnie w sto lat od swego powstania Teatro Italia przeistoczył się w elegancki supermarket, co poprzedziła pieczołowita renowacja oryginalnego wystroju.
Supermarket wkraczający do zabytkowego wnętrza początkowo budził kontrowersje. Opinie wenecjan były podzielone, jednak oburzenie stopniowo malało. Zmieniło się w aprobatę, a nawet podziw dla metod adaptacji, zastosowania w niej zaawansowanych technologii, szacunku dla substancji historycznej i dbałości o ekologię. Supermarket stopniowo stawał się ikoną dzielnicy Cannaregio.
Nie wiem, czy powinnam podawać nazwę sieci handlowej zajmującej budynek, gdyż moją intencją nie jest jej reklama, lecz fakt odnotowania harmonijnej symbiozy komercji ze sztuką. Budynek ten można znaleźć pod adresem Campiello de l’Anconeta 1939-1952, 30121 Venezia.
Od lat obserwujemy zjawisko anektowania przez sztukę nowych obszarów, wcześniej nieprzynależnych, przy równoczesnym kurczeniu się jej społecznego terytorium. W tym wypadku mamy prawdopodobnie do czynienia z procesem odwrotnym – inwersją – przenikaniem się rynku z polem oddziaływania sztuki.
fot. Barbara Maroń
Barbara Maroń
Ur. w 1955 roku w Krakowie. Członek Związku Polskich Artystów Plastyków. W latach 1987–1989 współprowadziła galerię “gt” przy teatrze Mandala w Krakowie. Członkini-założycielka nieistniejącego już Stowarzyszenia Fort Sztuki. Brała udział w pracach komitetu programowego i organizacyjnego festiwali “Fort Sztuki” oraz pracach redakcyjnych kwartalnika Fort Sztuki poświęconego sztuce aktualnej i nowym mediom.
