Agata Jarosławiec, Bat zamiast słońca – wizualny esej o nieobecności wsi w historii miast, wystawa w Muzeum Warszawy

Widok wystawy, Agata Jarosławiec, „Bat zamiast słońca”, Muzeum Warszawy, fot. Michał Sroka

Zaledwie połowa wszystkich osób mieszkających w Warszawie urodziła się w tym mieście – to dane pochodzące ze spisów powszechnych realizowanych od lat 80. XIX wieku. Liczby są zaskakująco zgodne, a badania prowadzone w kolejnych dekadach pokazują zbliżone statystyki: blisko połowa mieszkańców Warszawy to osoby migrujące z małych miasteczek i wsi, zarówno sto lat temu, jak i współcześnie.

Wystawę Agaty Jarosławiec otworzy autoportret artystki, który odwołuje się zarówno do jej osobistej historii, jak i ogólnej refleksji nad zwrotem ludowym we współczesnej polskiej kulturze. Emigracja do miasta nierzadko wiąże się z awansem społecznym, nie zawsze jednak prostym i jednoznacznym. Zmagania z negatywnym obrazem osoby „z prowincji” czy alienacja kulturowa towarzyszyły wielu warszawiakom i warszawiankom, stając się jednocześnie istotną składową ich nowej tożsamości. Te osoby współtworzyły miasto, jednak ich dziedzictwo kulturowe było pochłaniane przez wielkomiejską dynamikę. Uznawane za gorsze i niedojrzałe, znikało zarówno ze społecznej świadomości, jak i z kart historii.

Widok wystawy, Agata Jarosławiec, „Bat zamiast słońca”, Muzeum Warszawy, fot. Michał Sroka

Widok wystawy, Agata Jarosławiec, „Bat zamiast słońca”, Muzeum Warszawy, fot. Michał Sroka

Widok wystawy, Agata Jarosławiec, „Bat zamiast słońca”, Muzeum Warszawy, fot. Michał Sroka

Widok wystawy, Agata Jarosławiec, „Bat zamiast słońca”, Muzeum Warszawy, fot. Michał Sroka

Widok wystawy, Agata Jarosławiec, „Bat zamiast słońca”, Muzeum Warszawy, fot. Michał Sroka

Widok wystawy, Agata Jarosławiec, „Bat zamiast słońca”, Muzeum Warszawy, fot. Michał Sroka

Agata Jarosławiec poprzez biografię – swoją i swojej rodziny – analizuje doświadczenie awansu w szerokim kontekście społecznym. Artystka przetwarza wątki związane ze wstydem klasowym, brzemieniem pamięci pańszczyzny oraz relacjami między historią a współczesną tożsamością. Analizuje problem wielowątkowo i ponadczasowo: w realizacjach łączy elementy historyczne, m.in. odciski napisów z krzyży pańszczyźnianych, z bardzo współczesnymi formami, takimi jak trampolina czy stołek lowenowski. Podejmuje temat przemocy i traumy transgeneracyjnej zapisanej w ciele. Na wystawie zaprezentowane zostały obiekty, fotografie, obraz i wideo.

Widok wystawy, Agata Jarosławiec, „Bat zamiast słońca”, Muzeum Warszawy, fot. Michał Sroka